Sabine Spijker is per 1 maart 2012 benoemd als hoogleraar in de ‘Moleculaire mechanismen van cognitie in het kader van neuropsychiatrische aandoeningen’.
Het betreft een Fenna Diemer-Lindeboom leerstoel, die is ingebed bij de afdeling Moleculaire en Cellulaire Neurobiologie van het Centrum voor Neurogenomisch en Cognitief Onderzoek (CNCR) van de faculteit Aard- en Levenswetenschappen.
Cognitie en psychiatrische aandoeningen
Cognitief disfunctioneren is een belangrijk kenmerk van verschillende psychiatrische aandoeningen; bij ADHD zijn stoornissen in attentie en impulsiviteit een belangrijke kenmerk van de ziekte. Bij post-
traumatische angststoornissen en verslaving spelen geheugen-
processen primair een rol bij het ontstaan en voortduren van de ziekte, terwijl bij depressie geheugenprocessen secundair zijn aangedaan.
Sinds haar postdoctorale onderzoek is Spijker geïnteresseerd in hoe hersenen kunnen veranderen onder invloed van verslavende stoffen en ook welke factoren bijdragen aan het kwetsbaarder te maken van de hersenen voor een verslaving, een depressie of attentiestoornis. Met betrekking tot attentiestoornissen liet zij vorig jaar in een publicatie in Nature Neuroscience zien (die ook het
NOS journaal haalde), dat nicotine een zeer langdurig effect heeft op het adolescente, maar niet op het volwassen brein. Bij veel hersenaandoeningen spelen aspecten van leren en geheugen een belangrijke rol; bijvoorbeeld het versterkte geheugen na een trauma of het verminderde geheugen bij dementie. In Nature Neuroscience van afgelopen september liet Spijker zien op welke wijze eiwitten in de hersenen bijdragen geheugenvorming en hoe deze inzichten kunnen bijdragen aan een experimentele therapie om angst weg te nemen.
Leeropdracht
Een belangrijk aspect van Spijkers leeropdracht betreft het ontwikkelen van kennis die bijdraagt tot nieuwe interventiemethoden; nieuwe benaderingen waarin de causale rol van genen en eiwitten kan worden aangetoond zijn veelbelovend voor de ontwikkeling van nieuwe wetenschapsgedreven klinische behandelmethoden. Haar onderzoek richt zich op een geïntegreerde analyse die plaats vindt op verschillende niveaus: op moleculair (gen-eiwit), fysiologisch en gedragsmatig niveau, in daartoe geëigende diermodellen. Het vertalen van het onderzoek in diermodellen is een belangrijk aspect van de leeropdracht met name voor het ontwikkelen van nieuwe klinische toepassingen.
Over Sabine Spijker
Spijker promoveerde in 1999 aan de Vrije Universiteit op haar onderzoek naar structuur-functie relaties van enzymen betrokken bij het maken van hormonen in de poelslak Lymnaea stagnalis. In de jaren erna richtte zij zich op verandering van gen- en eiwitexpressie in de hersenen bij verslaving, zowel op de VU als tijdens een verblijf in het Genetisch en Moleculair Biologisch Instituut in Straatsburg. Vanaf 2004 is zij verbonden als universitair docent aan de VU en breidde zij haar onderzoek uit over de gehele linie, die de cognitie bestrijkt, naar attentie- en impulsiviteitsstoornissen, depressie, leren en geheugen.
Fenna Diemer-Lindeboom leerstoel
De VU wil met het Programma Fenna Diemer-Lindeboom (FDL) leerstoelen vrouwelijk wetenschappelijk talent stimuleren om naar de top door te stromen en de ondervertegenwoordiging van vrouwelijke hoogleraren tegengaan.